Rozwój mowy u dziecka to fascynujący proces, który zaczyna się już od pierwszych dni życia. Rodzice z niecierpliwością czekają na pierwsze słowa swojego malucha, ale zanim do tego dojdzie, pojawia się etap gaworzenia. . To pierwszy krok do komunikacji i niezwykle ważny element rozwoju językowego. Pamiętam moment, kiedy moja córka Ania zaczęła wydawać pierwsze dźwięki przypominające mowę – to było jak magiczna melodia, która zwiastowała początek jej drogi do porozumiewania się z nami. Kiedy dziecko zaczyna gaworzyć? Co wpływa na ten proces i jak można go wspierać? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz poniżej.
Kiedy dziecko powinno gaworzyć i jakie dźwięki wydaje na początku?
Każde dziecko rozwija się w swoim tempie, ale zazwyczaj pierwsze próby gaworzenia pojawiają się około 3-4 miesiąca życia. Maluch zaczyna wtedy eksperymentować ze swoim głosem, wydając dźwięki takie jak „gu”, „ga” czy „ba”. Gaworzenie u dziecka to moment, w którym jego aparat mowy staje się coraz bardziej aktywny i przygotowuje się do formowania pierwszych słów.
Badania naukowe wskazują, że jest to kluczowy moment w rozwoju mowy, ponieważ umożliwia dziecku ćwiczenie mięśni artykulacyjnych i poznawanie struktury języka. Według badań przeprowadzonych przez Uniwersytet Warszawski, gaworzenie stanowi fundament późniejszych umiejętności językowych i wpływa na rozwój komunikacji werbalnej w kolejnych miesiącach życia
Niektóre dzieci zaczynają gaworzyć nieco wcześniej, inne później – to zupełnie normalne. Statystycznie, według badań Instytutu Matki i Dziecka, około 75% niemowląt zaczyna gaworzyć między 3. a 5. miesiącem życia, a do 6. miesiąca gaworzenie pojawia się u około 90% dzieci. Pozostałe 10% może potrzebować nieco więcej czasu, co wciąż mieści się w normach rozwojowych. Wpływ na to mają zarówno predyspozycje genetyczne, jak i otoczenie.
Jeśli maluch będzie często stymulowany przez rozmowy i śpiewanie, może szybciej zacząć wydawać pierwsze sylaby. Warto włączyć do codziennej rutyny piosenki takie jak „Pieski małe dwa” czy „A-a, kotki dwa„, które angażują dziecko poprzez rytm i powtarzalność dźwięków. Dobrym wyborem są także książeczki z rymowankami, np. „Księga dźwięków” czy „Pucio uczy się mówić„, które wspierają rozwój fonetyczny i zachęcają malucha do naśladowania dźwięków. Z kolei dzieci, które mają mniej interakcji werbalnych, mogą potrzebować nieco więcej czasu.
Gaworzenie dziecka od kiedy jest sygnałem prawidłowego rozwoju?
Gaworzenie to naturalny etap w rozwoju dziecka, który pokazuje, że jego aparat mowy funkcjonuje prawidłowo. Kiedy dziecko gaworzy, ćwiczy mięśnie odpowiedzialne za artykulację, a także zaczyna rozumieć mechanizmy dźwięków i komunikacji.
. Dzieci, które intensywnie gaworzą w pierwszym roku życia, wykazują lepsze zdolności językowe w kolejnych etapach rozwoju. W wieku około 6 miesięcy gaworzenie u dziecka staje się bardziej różnorodne – maluch zaczyna łączyć sylaby, wydłużać dźwięki i coraz częściej powtarzać je w sposób przypominający rozmowę.
Jeśli jednak po ukończeniu 6-7 miesiąca dziecko wciąż nie przejawia chęci do wydawania dźwięków, warto skonsultować się z pediatrą lub logopedą. Może to być oznaka problemów ze słuchem lub innego rodzaju trudności w rozwoju mowy.
W Polsce diagnostyką opóźnień w rozwoju mowy zajmują się m.in. Instytut Matki i Dziecka oraz poradnie psychologiczno-pedagogiczne, gdzie można uzyskać profesjonalną ocenę rozwoju dziecka oraz wskazówki dotyczące dalszych działań wspierających naukę mowy.
Gaworzenie u dziecka kiedy przechodzi w pierwsze słowa?
Między 9. a 12. miesiącem życia dziecko zaczyna coraz częściej powtarzać konkretne dźwięki i przypominać w mowie osoby z otoczenia. Gaworzenie stopniowo przechodzi w pierwsze świadome słowa, takie jak „mama” czy „tata”.
Przeciętnie dzieci wypowiadają swoje pierwsze słowo między 10. a 14. miesiącem życia. Około 50% niemowląt mówi pierwsze słowo przed ukończeniem pierwszego roku, a do 18. miesiąca niemal wszystkie dzieci mają już w swoim zasobie przynajmniej kilka podstawowych słów. Nie oznacza to jednak, że dziecko od razu zacznie mówić pełnymi zdaniami – proces ten jest długotrwały i wymaga wielu miesięcy nauki oraz interakcji z bliskimi.
W tym okresie dziecko zaczyna też lepiej rozumieć znaczenie wypowiadanych przez siebie dźwięków. Często można zauważyć, że maluch reaguje na konkretne słowa, np. gdy słyszy swoje imię lub nazwy przedmiotów, które są mu dobrze znane.
W celu wspierania tej umiejętności warto wprowadzić proste ćwiczenia, takie jak pokazywanie dziecku obrazków i nazywanie ich, a następnie proszenie malucha o wskazanie właściwego przedmiotu. Można także stosować gry słowne, np. powtarzanie nazw ulubionych zabawek podczas zabawy lub zabawy dźwiękonaśladowcze, które wzmacniają zdolność rozpoznawania i kojarzenia dźwięków z obiektami.
Jak wspierać gaworzenie u dziecka i stymulować jego rozwój językowy?
Rodzice odgrywają kluczową rolę w nauce mowy swoich dzieci. Gaworzenie dziecka kiedy jest odpowiednio wspierane, może szybciej przekształcić się w świadomą komunikację. Jednym z najlepszych sposobów na zachęcenie dziecka do wydawania dźwięków jest częste mówienie do niego, czytanie książek i śpiewanie piosenek. Warto sięgnąć po książki takie jak „Pucio mówi pierwsze słowa” Marty Galewskiej-Kustry, która poprzez ilustracje i proste dźwiękonaśladowcze zwroty pomaga rozwijać umiejętności mowy. Inną dobrą propozycją jest „Wierszyki ćwiczące języki” autorstwa Elżbiety i Witolda Szwajkowskich, które zachęcają dzieci do naśladowania dźwięków i powtarzania prostych fraz.
Bliski kontakt wzrokowy oraz reagowanie na dźwięki, które wydaje dziecko, pomaga mu zrozumieć, że jego głos ma znaczenie. Mimika rodziców odgrywa tu kluczową rolę – uśmiech, uniesione brwi czy otwieranie ust w odpowiedzi na gaworzenie dają maluchowi sygnał, że jego komunikacja ma znaczenie. Dziecko obserwuje ruchy twarzy dorosłych i stopniowo uczy się naśladować je, co wspomaga rozwój jego umiejętności artykulacyjnych i językowych. Dziecko, które widzi, że rodzice odpowiadają na jego gaworzenie, zaczyna rozumieć podstawowe mechanizmy komunikacji.
Pomocne może być także zabawa w naśladowanie – gdy maluch wypowiada określone dźwięki, warto je powtarzać i zachęcać go do dalszej interakcji. Można wprowadzić proste zabawy dźwiękowe, takie jak „Echo”, gdzie rodzic naśladuje wydawane przez dziecko dźwięki, wzmacniając jego motywację do eksperymentowania z głosem. Inną skuteczną metodą jest „Kto to mówi?”, w której dziecko słucha różnych dźwięków zwierząt lub przedmiotów, a następnie próbuje je naśladować.
Można także bawić się w rytmiczne klaskanie i wypowiadanie sylab, co pomaga w rozwijaniu słuchu fonemowego i przygotowuje malucha do mówienia pełnych słów. Taka forma komunikacji jest nie tylko rozwijająca, ale także buduje silną więź między dzieckiem a rodzicem.
Gaworzenie to pierwszy krok w rozwoju mowy, a jednocześnie niezwykle ekscytujący moment dla rodziców. Warto cieszyć się tym etapem i wspierać dziecko w jego pierwszych próbach komunikacji, pamiętając, że każde z nich rozwija się w swoim tempie.
Nazywam się Kasia Rochacka, jestem socjolożką, copywriterką, ale przede wszystkim mamą 2 uroczych dzieciaków – Karola (lat 12) oraz Ani (lat 5). Poza rodzicielstwem spełniam się, jako copywriter w Agencjach Reklamowych. Na blogu pomagam rodzicom odkrywać zawiły świat dzieci, który ciągle skrywa przede mną wiele tajemnic 🙂
