Czytanie dzieciom to jeden z najpiękniejszych rytuałów, jakie możemy wprowadzić do naszego życia rodzinnego. Nie tylko wzmacnia więzi z dzieckiem, ale także wspiera jego rozwój językowy, emocjonalny i poznawczy. Badania psychologiczne, w tym te prowadzone przez polskich specjalistów z zakresu psychologii rozwojowej, potwierdzają, że regularne czytanie dzieciom wspomaga rozwój ich kompetencji językowych, ułatwia naukę mowy oraz buduje zdolność koncentracji. Pytanie jednak brzmi: jak wybrać odpowiednie książki do wieku dziecka? Na rynku znajdziemy setki propozycji, a wybór może przyprawiać o zawrót głowy. Jako mama dwójki dzieci i copywriterka specjalizująca się w tematyce rodzicielstwa, podzielę się moimi doświadczeniami i wskazówkami dotyczącymi doboru książek dla najmłodszych.
Najlepsze książki dla niemowląt z kontrastowymi obrazkami
Pierwsze miesiące życia dziecka to czas intensywnego rozwoju sensorycznego. Badania naukowe wskazują, że noworodki najlepiej reagują na kontrastowe obrazy, ponieważ ich wzrok rozwija się stopniowo, a wyraźne kształty w czerni, bieli i czerwieni pomagają w treningu percepcji. Polscy eksperci, tacy jak dr Marta Białecka-Pikul, podkreślają, że regularne pokazywanie dzieciom kontrastowych ilustracji może wspomagać rozwój ich zdolności wzrokowych i koncentracji. Noworodki mają ograniczoną zdolność widzenia, dlatego najlepiej sprawdzają się książki z kontrastowymi obrazkami w czerni, bieli i czerwieni. Tego rodzaju ilustracje stymulują wzrok niemowlęcia i pomagają mu lepiej dostrzegać szczegóły. Warto wybierać pozycje z prostymi kształtami, dużymi grafikami i niewielką ilością tekstu.
Moja córka Ania, gdy była niemowlęciem, uwielbiała patrzeć na strony takich książek. Był to też czas, gdy mogłam opowiadać jej, co znajduje się na ilustracjach, choć nie miałam pewności, ile z tego rozumiała. Dla niemowląt warto również wybierać książki z grubymi kartkami, odporne na ślinienie i gryzienie.
Pierwsze książki dla rocznego dziecka – co wybrać?
Roczne dziecko zaczyna eksplorować otoczenie rękami i ustami. Dlatego najlepsze dla niego będą książki sensoryczne, które można dotknąć, pogłaskać i odkrywać różne faktury. Na polskim rynku dużą popularnością cieszą się serie takie jak „Kicia Kocia i Nunuś” Anity Głowińskiej, „Akademia mądrego dziecka. Dotykam, poznaję” oraz „Oczami maluszka”, które angażują zmysły dziecka i pomagają mu poznawać świat poprzez dotyk i interakcję. Dobrym wyborem będą te z elementami do przesuwania, okienkami do otwierania i ruchomymi ilustracjami.
Pamiętam, jak Karol w tym wieku potrafił godzinami przesuwać elementy w książkach interaktywnych. To świetny sposób na rozwijanie zdolności manualnych i koordynacji wzrokowo-ruchowej. Książki dla roczniaka powinny mieć krótkie, rymowane teksty, ponieważ dźwiękonaśladownictwo ułatwia zapamiętywanie i pobudza rozwój mowy.
Jakie książki czytać 3-latkowi przed snem?
Trzylatek to już prawdziwy słuchacz bajek. To wiek, w którym dziecko zaczyna rozumieć proste historie i utożsamiać się z bohaterami. Na dobranoc warto wybierać spokojne opowieści o przyjaźni, rodzinie i codziennych sytuacjach. Rytmiczne, powtarzalne frazy pomagają w wyciszeniu i ułatwiają zasypianie.
Z moich doświadczeń wynika, że najlepsze bajki na dobranoc to te, które dają dziecku poczucie bezpieczeństwa. Moja Ania uwielbia historie o zwierzątkach szukających swojej mamy lub zwierzęcych przyjaźniach. Szczególnie przypadły jej do gustu książki takie jak „Czy chcesz być moim przyjacielem?” autorstwa Erica Carle, „Za dużo marchewek” Katy Hudson oraz „Miś Uszatek” Czesława Janczarskiego, które pięknie ukazują relacje i emocje między bohaterami. Istotne jest, aby narracja była spokojna, bez nagłych zwrotów akcji, które mogłyby pobudzić dziecko zamiast je uspokoić.
Literatura dziecięca wspierająca rozwój mowy
Książki pełne onomatopei, rymowanek i prostych dialogów to doskonałe narzędzie do wspierania rozwoju mowy u dziecka. Im więcej czytamy i rozmawiamy, tym bogatszy słownik zdobywa nasz maluch.
Pamiętam, jak Karol miał problem z wymawianiem pewnych głosek, ale regularne czytanie książek pełnych rymowanek pomogło mu przezwyciężyć te trudności. W szczególności polecane przez logopedów książki, takie jak „Z muchą na luzie ćwiczymy buzię” Marty Galewskiej-Kustry czy „Wierszyki ćwiczące języki” Elżbiety i Witolda Szwajkowskich, były niezwykle pomocne w rozwijaniu prawidłowej wymowy i artykulacji. Dzieci w naturalny sposób zaczynają powtarzać dźwięki i słowa, dlatego ważne jest, aby dostarczać im jak najwięcej okazji do kontaktu z literaturą.
Jak zachęcić dziecko do samodzielnego czytania?
Gdy dziecko zaczyna samodzielnie składać litery w słowa, kluczowe jest, aby nie straciło entuzjazmu do czytania. Warto wprowadzać metody nauki czytania, które są popularne w Polsce, takie jak metoda sylabowa czy globalna. Metoda sylabowa polega na stopniowym łączeniu sylab w słowa, co ułatwia dziecku naukę czytania poprzez schematyczne powtarzanie wzorców. Z kolei metoda globalna zachęca do rozpoznawania całych wyrazów na podstawie ich kształtu i kontekstu, co może być bardziej atrakcyjne dla dzieci o wizualnym stylu uczenia się. Najważniejsze jest, aby książki były dostosowane do jego poziomu i zainteresowań.
W przypadku Karola sprawdziły się książki z dużą ilością ilustracji i małą ilością tekstu, dzięki czemu nie czuł się przytłoczony ilością słów. Warto też stawiać na serię książek Montessori, które rozwijają naturalną ciekawość dziecka i uczą przez zabawę.
Podsumowując, wybór książek dla dziecka powinien być dostosowany do jego wieku i etapu rozwoju. Warto zwracać uwagę na treść dostosowaną do poziomu rozwoju emocjonalnego dziecka, ilość tekstu i ilustracji oraz interaktywność książki. Dobrze dobrane pozycje powinny być ciekawe dla malucha, pobudzać jego wyobraźnię i rozwijać umiejętności językowe. Rodzice mogą także kierować się zainteresowaniami dziecka oraz rekomendacjami logopedów i pedagogów, aby książki nie tylko bawiły, ale również wspierały rozwój malucha. Kluczowe jest również budowanie pozytywnych skojarzeń z czytaniem, aby literatura stała się dla malucha przygodą, a nie obowiązkiem.
Nazywam się Kasia Rochacka, jestem socjolożką, copywriterką, ale przede wszystkim mamą 2 uroczych dzieciaków – Karola (lat 12) oraz Ani (lat 5). Poza rodzicielstwem spełniam się, jako copywriter w Agencjach Reklamowych. Na blogu pomagam rodzicom odkrywać zawiły świat dzieci, który ciągle skrywa przede mną wiele tajemnic 🙂
